Bối cảnh công nghệ đang phát triển như cơn lốc đã làm cho cộng đồng lập trình viên tăng đột biến. Một loạt ngôn ngữ lập trình mới xuất hiện, trong khi những ngôn ngữ cũ được nâng cấp với các phiên bản mạnh mẽ hơn. Sự đa dạng này đáp ứng nhu cầu lập trình ở nhiều lĩnh vực khác nhau, tạo ra một thách thức đối với những người mới bắt đầu. Câu hỏi “Tôi nên học ngôn ngữ lập trình nào đầu tiên?” trở nên phổ biến và làm bối rối không ít người.
Nếu bạn đang đối mặt với câu hỏi này, hãy xem qua danh sách 10 ngôn ngữ lập trình phần mềm đơn giản, dễ học mà blog chia sẻ dưới đây để có cái nhìn rõ ràng hơn.
Tiềm năng cho người học lập trình hiện nay
Ngành lập trình ngày càng trở nên hấp dẫn và đặc biệt quan trọng trong thời đại hiện nay. Dữ liệu từ Cục Thống kê Lao động Hoa Kỳ dự báo một tương lai sáng cho lập trình viên, với dự kiến tăng hơn 21% trong khoảng thời gian từ năm 2018 đến năm 2028. Con số này gấp 4 lần mức trung bình của nhiều ngành khác. Mức lương trung bình hàng năm của lập trình viên phần mềm được dự báo đạt khoảng 106.000 USD, là gấp 3 lần so với mức lương trung bình của các ngành khác.
Tuy nhiên, không phải mọi công việc lập trình đều giống nhau. Điều này đặt ra thách thức cho những người muốn theo đuổi sự nghiệp này. Các vai trò khác nhau, từng vị trí làm việc, từng công ty và loại phần mềm đều đặt ra yêu cầu riêng biệt. Sự đa dạng ngôn ngữ lập trình là một ưu thế, nhưng việc lựa chọn ngôn ngữ phù hợp là quan trọng.
Nếu bạn mới bắt đầu sự nghiệp trong lĩnh vực lập trình, hành trình đầu tiên thường gặp nhiều thách thức. Đối với những người không có kinh nghiệm trước đó, việc quyết định học ngôn ngữ nào là bước khó khăn đầu tiên.
Top 10 ngôn ngữ lập trình phần mềm đơn giản, dễ học dành cho người mới
Hàng năm, cộng đồng lập trình tiếp tục đón nhận hàng trăm, thậm chí hàng ngàn ngôn ngữ lập trình mới. Trong thế giới đa dạng này, có nhiều ngôn ngữ được xây dựng dưới dạng mệnh lệnh – chuỗi các hành động để thực hiện một nhiệm vụ, cũng như có những ngôn ngữ sử dụng hình thức khai báo – chỉ định kết quả mong muốn mà không đưa ra cách thức để đạt được nó.
Việc chọn ngôn ngữ lập trình phụ thuộc vào mục tiêu học tập cụ thể của bạn. Đối với người mới bắt đầu, thử sức với 10 ngôn ngữ sau có thể là một bước xuất phát tốt:
Pascal – ngôn ngữ lập trình phần mềm cơ bản
Pascal là một ngôn ngữ lập trình phần mềm tương đối đơn giản, là sự lựa chọn lý tưởng cho những người mới bắt đầu khám phá lập trình. Được tạo ra bởi Niklaus Wirth vào năm 1970, Pascal là một ngôn ngữ lập trình cấu trúc dựa trên ngôn ngữ thuần túy, giống như ALGOL. Nó nổi bật với cú pháp cấu trúc điều khiển rõ ràng và phù hợp cho kiểu lập trình có cấu trúc. Tên của ngôn ngữ này được đặt theo tên của nhà toán học và triết gia nổi tiếng, Blaise Pascal.
Ưu điểm:
- Dễ học, dễ đọc bởi có nhiều từ khóa đơn và sử dụng từ nhiều hơn ký hiệu.
- Pascal không phân biệt chữ hoa chữ thường.
- Ngôn ngữ được nhiều quốc gia đưa vào chương trình giảng dạy cho học sinh phổ thông và sinh viên.
Nhược điểm:
- Hiện nay không còn được sử dụng nhiều như các phần mềm khác (Java, C hay Python).
- Cơ hội nghề nghiệp ít hơn. Tuy nhiên, đây vẫn được coi là lựa chọn hàng đầu giúp người mới có bước khởi đầu tốt với môi trường lập trình.
JavaScript – ngôn ngữ lập trình phần mềm phổ biến nhất
JavaScript là một ngôn ngữ lập trình phổ biến được ứng dụng rộng rãi trong việc phát triển trang web và ứng dụng di động. Sự xuất hiện của Node.js càng làm cho việc phát triển ứng dụng trở nên thuận lợi hơn bởi khả năng phát triển ngay trong trình duyệt mà không cần phải tải xuống.
Ưu điểm:
- Ngôn ngữ phổ biến nhất hiện nay dùng để xây dựng các trang web interactive.
- Các lập trình viên có thể sử dụng JavaScript kết hợp Node.js để biên tập nội dung trên máy chủ trước khi chuyển đến trinfnh duyệt.
- Nó được sử dụng để xây dựng games, communication applications chạy trực tiếp trên các trình duyệt và có nhiều tiện ích bổ sung.
Nhược điểm:
- Các trình duyệt internet có thể vô hiệu hóa mã code JavaScript đang chạy vì nó sử dụng để mã hóa các pop-up ads. Trong một số trường hợp nó có thể chứa nội dung độc hại.
Java – ngôn ngữ lập trình phần mềm đa dụng
Java là một ngôn ngữ lập trình hướng đối tượng (OOP), được xây dựng dựa trên khái niệm về lớp (class). Điều đặc biệt về Java là cách nó xử lý mã nguồn, nó được thiết kế để biên dịch mã nguồn thành bytecode, một dạng mã trung gian. Sau đó, bytecode này sẽ được thực thi trong môi trường chạy độc lập.
Java đã và đang là một trong những ngôn ngữ lập trình phổ biến nhất và được sử dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực. Nó trở thành một lựa chọn phổ biến cho việc phát triển các ứng dụng web quy mô doanh nghiệp, đồng thời đặc biệt nổi tiếng trong việc phát triển ứng dụng Android. Sự linh hoạt, hiệu suất và cộng đồng hỗ trợ lớn đã làm cho Java trở thành một công cụ mạnh mẽ cho nhiều dự án phần mềm quan trọng.
Ưu điểm:
- Ngôn ngữ lập trình mạnh mẽ, giàu tinhs năng và đa mô hình.
- Hoàn toàn tương thích ngược.
- JVM của Java được đánh giá là kiệt tác, một trong những máy ảo tốt nhất thế giới.
Nhược điểm:
- Java không phải ngôn ngữ lý tưởng cho các ứng dụng chạy trên cloud và ngược lại với máy chủ. Điều này thường xảy ra với các ứng dụng kinh doanh.
- Công ty phần mềm Oracle sở hữu Java bắt đầu tính phí cấp phép để sử dụng Java Development Kit.
Ruby – ngôn ngữ lập trình phần mềm hướng đối tượng
Ruby là ngôn ngữ lập trình thông dịch và hướng đối tượng được phát hành bởi nhà khoa học máy tính Nhật Bản Yukihiro Matsumoto vào năm 1995. Đây là ngôn ngữ nổi bật bởi trình độ, đơn giản và có hiệu suất cao bởi có cú pháp rõ ràng, gần gũi và dễ viết.
Ưu điểm:
- Ruby bao gồm các đặc điểm của một ngôn ngữ lập trình mạnh mẽ: năng động, hướng đối tượng, sử dụng Hàm trong lập trình.
- Ruby on Rails là framework nổi tiếng để tạo ra ứng dụng web. Nếu bạn muốn trở thành lập trình viên web hay sâu hơn là Back End thì Ruby on Rails sẽ là lựa chọn hoàn hảo cufnng Nodejs và PHP.
- Được sử dụng để tạo ra nhiều sản phẩm công nghệ như Airbnb, GitHub, Twitter,…
Nhược điểm:
- Đang mất dần sức hú so với các ngôn ngữ khác.
Python – ngôn ngữ lập trình hiện đại, thông minh
Python là ngôn ngữ lập trình được đánh giá cao với danh tiếng là một ngôn ngữ dễ học, là lựa chọn lý tưởng cho những người mới bắt đầu từ con số 0. Được phát triển từ thập kỷ 80, Python không chỉ đơn giản và linh hoạt mà còn thể hiện tính sư phạm mạnh mẽ.
Ưu điểm:
- Nguồn sử dụng mở, miễn phí kể cả những ứng dụng thương mại.
- Được sử dụng và ghọi như một ngôn ngữ kịch bản.
- Tính linh hoạt cao, đa năng và hỗ trợ tối việc hướng đối tượng. Các thủ tục, chức năng của phong cách lập trình cũng nổi bật hơn nhiều ngôn ngữ khác.
- Cho phép người dùng thiết lập lượng lớn code dễ đọc, đơn giản và đa chức năng trong thời gian ngắn.
- Được sử dụng rộng rãi ở nhiều công ty như NASA, Google, Yahoo!,… và là ngôn ngữ lập trình nên nhiều nền tảng như Pinterest, Instagram, The New York Times,…
Nhược điểm:
- Không phù hợp phát triển các sản phẩm trên ứng dụng di động.
PHP – ngôn ngữ lập trình web app
PHP, hay Hypertext Preprocessor, là một ngôn ngữ lập trình chủ yếu được sử dụng cho việc phát triển các trang web và mã nguồn mở, ví dụ như WordPress. Vì vậy, PHP tỏ ra rất hiệu quả trong việc xây dựng các ứng dụng web và giúp tối ưu hóa tốc độ của các trang web.
Không chỉ có thế, PHP còn có cú pháp tương tự như Java và C, điều này khiến nó trở nên dễ học và giảm thời gian xây dựng sản phẩm so với nhiều ngôn ngữ khác. Chính vì những lợi ích này, PHP đã nhanh chóng trở thành một ngôn ngữ lập trình web phổ biến.
Ưu điểm:
- Một trong những ngôn ngữ lập trình phát triển web mạnh, hiệu suất cao, được sử dụng rộng rãi.
- Cộng đồng mạnh mẽ.
- Có nhiều framework nổi tiếng (Laravel, Zend, CodeIgniter,…).
- Nhiều công ty đang sử dụng PHP, cơ hội việc làm lớn.
Nhược điểm:
- Giảm dần sự phổ biến khi Python và JavaScript xuất hiện.
- Nhiều lỗ hổng bảo mật.
C#
C# hay C Sharp là ngôn ngữ lập trình phần mềm hướng đối tượng được phát triển bởi Microsoft. Đây cũng là khởi đầu cho kế hoạch .NET của nhà sản xuất.
C# được sản xuất dựa trên C++ và Java và được miêu tả là ngôn ngữ lập trình có sự cân bằng hơn nhiều so với các ngôn ngữ khác.
Ưu điểm:
- Nhanh và an toàn hơn C.
- Được tích hợp đầy đủ với phần mềm .NET.
- Hỗ trợ phát triển treenn các ứng dụng dành cho Windows, Browser plug – ins và thiết bị di động.
- Cung cấp codebases, large code library và nhiều kiểu dữ liệu khác.
Nhược điểm:
- C# hơi khó học cho những người mới, đặc biệt ở việc xử lý lỗi thường gặp.
- Kém linh hoạt hơn các ngôn ngữ khác, ví dụ C++.
C++
C++ là phần mở rộng của C, được sử dụng để lập trình các hệ thống chạy trong ứng dụng.
Ưu điểm:
- C++ có khả năng chạy tốt trên các hệ thống đa thiết bị và đa nền tảng.
- C++ được các lập trình viết một libraries và compilers riêng.
Nhược điểm:
- Cú pháp phức tạp và vô số tính năng mới gây khó khăn cho người mới học.
- Không hỗ trợ run-time.
Assembly
Assembly được biết đến là một ngôn ngữ lập trifnnh bậc thấp về độ đơn giản, dễ hiểu so với các ngôn ngữ lập trình dùng để viết các chương trình máy tính khác. Một chương trình này được viết bằng ngôn ngữ Assembly sẽ được dịch thành mã máy thông qua một chương trình tiện ích – assembler.
Ưu điểm:
- Sử dụng các từ ngữ có tính gợi nhớ, các từ viết tắt, dễ nhớ, tiết kiệm thời gian hơn.
- Các chương trình viết bằng Assembly có mối liên hệ mật thiết với kiến trúc của máy tính, ít phụ thuộc vào phần cứng khác so với các ngôn ngữ bậc cao.
Nhược điểm:
- Lập trình viên cần có kiến thức về bộ vi xử lý nếu muốn sử dụng Assembly.
- Việc duy trì mã tương đối phức tạp, đòi hỏi nhiều công sức.
- Các chương trình cho vi xử lý khác nhau có thể sẽ không sử dụng được cho nhau.
- Khó lập trình và tốn thời gian hơn nhiều ngôn ngữ khác.
Objective – C
Objective – C là ngôn ngữ lập trình phần mềm hướng đối tượng được phát triển bởi NeXT từ những năm 80. Ngôn ngữ này được dùng để viết các ứng dụng chạy trên hệ điều hành IOS.
Ưu điểm:
- Ngôn ngữ chuyên cho các ứng dụng, phần mềm hoạt động trên nền tảng iOS.
- Có thiết kế bổ sung theo kiểu hàm của Smalltalk và được mở rộng từ C. Có thuộc tính và đặc điểm tương tự C.
Nhược điểm:
- Triển khai khó đọc.
- Các bộ chọn và liên kết phải dudowjjc thêm cho mọi triển khai C++.
- Đối tượng lớp không được tham chiếu trực tiếp.
Dưới đây là một danh sách gợi ý về 10 ngôn ngữ lập trình phần mềm mà người mới học thường lựa chọn. Hi vọng rằng đây sẽ là nguồn thông tin hữu ích giúp bạn xác định hướng học và phát triển sự nghiệp trong tương lai.
