Bài viết này tập trung vào ý hiểu về tư duy lập trình và cách phát triển nó để trở thành một lập trình viên chuyên nghiệp. Tư duy lập trình là khía cạnh quan trọng không thể thiếu khi bước vào con đường trở thành một chuyên gia lập trình. Vậy tư duy lập trình là gì và làm thế nào chúng ta có thể phát triển nó một cách hiệu quả?
Tư duy lập trình là gì?
Tư duy là một khía cạnh quen thuộc trong cuộc sống và công việc, nhưng tư duy lập trình lại là một khái niệm khá mới và không phổ biến đối với nhiều người. Điều này có thể được giải thích bởi sự hiện diện chủ yếu của khái niệm này trong lĩnh vực công nghệ thông tin.
Tư duy lập trình, để hiểu một cách đơn giản, là cách mà các nhà lập trình sử dụng trí óc và kiến thức của họ để tư duy, phân tích, và giải quyết vấn đề. Họ tiếp cận một tình huống hay vấn đề từ góc độ logic và suy luận, đặt ra các phương án khả thi và lựa chọn cách giải quyết tối ưu nhất. Sau khi chọn được phương án, họ chuyển đổi nó thành mã code để thực hiện.
Mặc dù tư duy lập trình không phải là một khái niệm phổ biến trong đời sống hàng ngày, nhưng đối với ngành công nghệ thông tin, đây là một kỹ năng quan trọng giúp những người làm việc trong lĩnh vực này nắm bắt và giải quyết các thách thức kỹ thuật một cách hiệu quả.
Tư duy lập trình là gì?
Nhiều người cho rằng, tư duy lập trình chính là những thuật toán, chỉ cần biết những thuật toán này cũng sẽ có tư duy giỏi. Hay tư duy lập trình chỉ đơn giản là tìm cách giải quyết vấn đề và làm thế nào để chuyển nó thành mã code.
Thực chất thì tư duy lập trình không hiện hữu như một sản phẩm nào đó, mà nó chính là một kỹ năng tích góp được từ quá trình học hỏi, rèn luyện hàng ngày.
Làm thế nào để rèn luyện tư duy lập trình tốt?
Theo trên, tư duy lập trình hoàn toàn có thể tích lũy được. Vậy làm thế nào để sở hữu cho mình một tư duy lập trình tốt? Tại phần này, hãy cùng chúng tôi tìm hiểu những cách để sở hữu và rèn luyện tư duy lập trình nhé!
Nắm chắc các kiến thức của lập trình
Trước khi tìm những cách nhanh nhất, ngắn nhất để giải bài toán lập trình, bạn phải nắm vững những kiến thức cơ bản của lập trình. Với tất cả các môn học, ngành nghề khi bắt đầu học hỏi, làm việc ta cần hiểu và nắm bắt được những thông tin về nó. Đặc biệt đối với công nghệ thông tin, hệ thống kiến thức của nó rất logic và theo trình tự.Đối với những người mới bắt đầu tìm hiểu về code thì những kiến thức cơ bản như hàm, biến, mảng, vòng lặp,… là không thể bỏ qua.
Bạn phải hiểu rõ về các lưu giá trị của biến, mảng thì mới có thể áp dụng chúng trong giải quyết vấn đề. Đi sâu hơn nữa, các bạn sẽ được tiếp xúc với những thuật toán, cấu trúc dữ liệu, những ưu nhược điểm của chúng thì mới biết cách tư duy thuật toán này nên áp dụng vào bài toán nào.
Khi nắm chắc những kiến thức cơ bản của lập trình sẽ giúp bạn tiếp cận những kiến thức khó, cao siêu hơn một cách dễ dàng hơn.
Trước khi có tư duy lập trình tốt, bạn cần nắm chắc những kiến thức cơ bản về lập trình
Thực hành và làm quen với bài toán thuật toán
Để có tư duy tốt cần phải nắm vững những kiến thức cơ bản? Nhưng làm thế nào để hiểu hơn và ghi nhớ những kiến thức này một cách tốt nhất chỉ có thể là áp dụng vào thực hành.
Khi tiếp xúc và giải bài tập thuật toán còn giúp bạn nâng cao khả năng tư duy, với bài toán này nên sử dụng cách giải nào là nhanh nhất, chính xác nhất.
Ngoài ra, bạn sẽ học được cách áp dụng cấu trúc dữ liệu vào bài toán thực tế, cách viết code cho chúng chạy ra sao.
Hiện nay trên các trang mạng chia sẻ rất nhiều bài tập liên quan đến thuật toán kèm theo lời giải, bạn có thể tham khảo chúng. Hãy bắt đầu giải từ những bài toán dễ và nâng cấp dần lên nhé.
Học cách tư duy sản phẩm
Việc giải bài tập thuật toán thường được coi là bước quan trọng trong quá trình học lập trình, tuy nhiên, thực tế cho thấy nó chỉ giúp giải quyết những vấn đề nhỏ. Trong khi đó, các dự án phần mềm thường đối mặt với những thách thức lớn và phức tạp hơn, được tạo ra từ sự kết hợp của nhiều vấn đề nhỏ. Vì vậy, khả năng tư duy sản phẩm trở nên quan trọng để đối mặt với những thách thức thực tế này.
Tư duy sản phẩm không chỉ đơn thuần giúp hiểu rõ hơn về sản phẩm đang được phát triển mà còn liên quan đến việc xác định các tính năng quan trọng của sản phẩm, cũng như cách lập trình sao cho hợp lý và dễ bảo trì. Do đó, ngoài việc dành thời gian để học và giải quyết bài tập thuật toán, quan trọng hơn là thực hành bằng cách tham gia vào các dự án nhỏ. Qua đó, bạn có thể rèn luyện kỹ năng tư duy sản phẩm, giúp nâng cao khả năng áp dụng lý thuyết vào thực tế và trở thành một lập trình viên hiệu quả.
Học và mở rộng thêm những kiến thức về lập trình
Kiến thức là vô tận do đó cho dù bạn học bao nhiêu đi chăng nữa cũng không thể nào hết. Hãy luôn khám phá những kiến thức mới về lập trình để giúp bạn có vốn hiểu biết sâu hơn, rộng hơn từ đó các cách giải quyết cũng được đa dạng hơn.
Với một lập trình viên chuyên nghiệp, không nên chỉ chuyên sâu về một số ngôn ngữ lập trình, hãy thử sức với nhiều ngôn ngữ khác để nâng cao tư duy lập trình của mình nhé.
Có suy nghĩ của một Tester
Người lập trình đóng vai trò quan trọng trong quá trình sáng tạo sản phẩm, trong khi người kiểm thử đảm nhận nhiệm vụ phát hiện và chỉ ra những lỗi có thể tồn tại trong sản phẩm. Người kiểm thử luôn đặt ra câu hỏi “tại sao” để khám phá các vấn đề tiềm ẩn và đạt đến đỉnh cao của tư duy. Khám phá lỗi không chỉ giúp xác định sự hiệu quả thực sự của sản phẩm mà còn giúp xác định vị trí và mô tả của các lỗi để có thể sửa chữa và ngăn chặn chúng trong các phiên bản sau.
Sau khi hoàn thành sản phẩm, quan trọng là đặt ra nhiều câu hỏi “tại sao” để khuyến khích tò mò bản thân. Tư duy lập trình phát triển khi bạn đặt ra những câu hỏi này và tìm kiếm câu trả lời. Sự tò mò không chỉ là nguồn động viên mạnh mẽ, mà còn là yếu tố thúc đẩy sự sáng tạo và cải tiến liên tục trong quá trình phát triển sản phẩm.
Đặt mình ở vị trí là Tester để kích thích tư duy lập trình
Vừa chơi game vừa học
Ngoài những phút giây học tập căng thẳng, chúng ta nên thư giãn để tránh mệt mỏi. Bạn hoàn toàn có thể chọn những trò chơi giải trí nhưng mang tính tư duy cao để chơi như rubik, sudoku,… Có rất nhiều trò chơi đòi hỏi sự phân tích tỉ mì và khả năng tư duy chính xác mới có thể vượt qua.
Do vậy đây chính là một phương pháp hay giúp rèn luyện tư duy logic.
Tuy nhiên để áp dụng được tư duy logic và tư duy lập trình thì bạn cần phải có kế hoạch và thời gian cụ thể để vừa học vừa chơi, tránh trở thành những “con nghiện” game nhé.
Rèn luyện tư duy lập trình khi làm việc teamwork
Làm việc nhóm hay teamwork là kỹ năng được sử dụng nhiều trong học tập và công việc. Tục ngữ có câu “học thầy không tày học bạn”, làm việc teamwork giúp rèn luyện tư duy lập trình được tốt hơn, trau dồi khả năng giao tiếp cũng như mở rộng kiến thức khi tham gia vào dự án cùng những người khác.
Tuy nhiên, điều quan trọng nhất khi làm việc nhóm chính là tư duy theo tập thể bởi sản phẩm làm ra là thành tựu của cả tập thể chứ không còn là cá nhân.
Khi làm việc nhóm, bạn nên tận dụng cơ hội để học hỏi, không nên ỷ lại vào người khác hay không có ý kiến xây dựng tập thể. Tất cả những vấn đề tiêu cực sẽ khiến cho tư duy, nhận thức của bạn bị chậm hơn và khó phát triển được.
Không chỉ làm việc theo nhóm, bạn cũng có thể học hỏi, phát triển tư duy từ những người xung quanh như bạn bè, đồng nghiệp, gia đình,…
Mỗi người có những ưu và nhược điểm riêng về tư duy nên hãy học tập một cách thông minh và có chọn lọc nhé, điều đó sẽ giúp bạn nâng cao được khả năng tư duy đó.
Khi có công thức, bạn có thể giải được bài toán tuy nhiên cách giải nào là nhanh nhất, mang lại đáp án chính xác nhất lại cần đến tư duy.
Tư duy lập trình cũng vậy, sử dụng chất xám để tư duy và phân tích để tìm đáp án và chuyển đổi chúng mã code. Để có được tư duy lập trình hoàn hảo, bạn cần nắm vững những kiến thức về lập trình và luôn rèn luyện để nâng cao. Đâu phải ai sinh ra cũng mang trong mình bộ óc thiên bẩm phải không? Trở thành một lập trình viên giỏi với tư duy lập trình cao bằng những biện pháp trên nhé!
