Hiện nay, nhiều lập trình viên đang tỏ ra tò mò về khái niệm “Unit Test”. Đây được coi là một trong những vấn đề đáng quan tâm trong cộng đồng lập trình hiện đại. Unit Test đóng vai trò quan trọng và không thể thiếu trong lĩnh vực công nghệ thông tin. Đối với những người chưa có kiến thức vững về Unit Test, việc không để lạc lõng và bỏ qua thông tin mà blog cung cấp trong bài viết dưới đây là rất quan trọng.
Khái niệm Unit Test là gì?
Unit Test là một hình thức kiểm thử phần mềm tập trung vào việc kiểm tra từng đơn vị hoặc thành phần riêng lẻ của phần mềm. Trong quá trình phát triển ứng dụng, việc thực hiện kiểm thử đơn vị là một phần quan trọng và liên tục. Đây là quá trình giúp đảm bảo rằng từng phần nhỏ của hệ thống hoạt động đúng như mong đợi và không gặp lỗi tích tụ khi tích hợp vào hệ thống lớn hơn.
Unit Test không chỉ là một công cụ để phát hiện lỗi mà còn giúp đảm bảo tính ổn định và đáng tin cậy của mã nguồn. Bằng cách kiểm thử từng đơn vị cụ thể, nhà phát triển có thể nhanh chóng xác định và sửa chữa lỗi trước khi chúng ảnh hưởng đến toàn bộ hệ thống. Quá trình này giúp tăng cường chất lượng của mã nguồn và giảm thiểu rủi ro trong quá trình phát triển ứng dụng.
Bạn biết Unit Test là gì chưa?
Mục tiêu đối với quá trình kiểm thử đơn vị đó chính là cô lập các phần code cũng như xác minh lại tính chính xác của đơn vị đó.
Unit Test là mức độ kiểm thử nhỏ nhất có trong các quy trình kiểm thử phần mềm. Các đơn vị nhỏ nhất của kiểm thử phần mềm Unit Test sẽ bao gồm: method, class, module,…
Bởi vậy, Unit Test sẽ giúp bạn kiểm tra mọi mã nguồn có sẵn của các chương trình, nó sẽ giúp tạo ra các chức năng riêng rẽ xem chúng hoạt động đúng hay không.
Unit Testing thường sẽ được thực hiện bởi các lập trình viên.
Lợi ích mang lại của Unit Test là gì?
Sử dụng Unit Test sẽ mang lại vô số lợi ích cho các lập trình viên như sau:
- Nếu Unit Test được viết tốt sẽ giúp lập trình viên gia tăng được sự tin tưởng vào mã nguồn đã được bảo trì hoặc thay đổi. Bởi vì, nếu như bạn viết Unit Test tốt là mỗi lần sẽ có những thay đổi sẵn bên trong mã nguồn cũng như chạy Unit Test. Khi đó, chúng ta hoàn toàn có thể bắt được những lỗi thường xảy ra do các thay đổi của mã nguồn.
- Bạn có thể kiểm thử từng thành phần riêng rẽ của dự án mà không cần phải chờ đợi những thành phần khác được hoàn thành.
- Bởi vì thực hiện test dựa trên từng đơn vị nhỏ của các module riêng nên khi bạn phát hiện lỗi cũng dễ khoanh vùng và sửa chữa hơn rất nhiều.
- Bạn hoàn toàn có thể tái sử dụng mã nguồn bằng Unit Test.
- Mọi chi phí cho việc sửa chữa lỗi trong giai đoạn Unit Test thường sẽ ít hơn so với các giai đoạn bạn sử dụng ở phía sau.
- Những mã nguồn của bạn sẽ trở nên đáng tin cậy hơn nếu như bạn viết tốt Unit Test.
- Unit Test là công cụ giúp bạn đánh giá năng lực cũng như số lượng các tình huống kiểm tra, để từ đó chuyển trạng thái pass và thể hiện được tốc độ làm việc cũng như năng suất của bạn.
- Unit Test hỗ trợ giải phóng chuyên viên QA ra khỏi các công việc kiểm tra phức tạp khác.
Unit Test mang lại nhiều lợi ích cho lập trình
- Unit Test tạo ra môi trường lý tưởng để người dùng có thể kiểm tra bất kỳ đoạn code nào. Khi đó, nó sẽ thăm dò để phát hiện ra lỗi chính xác hơn cũng như duy trì được sự ổn định cho toàn bộ PM, giúp tiết kiệm tối đa thời gian so với công việc gỡ rối truyền thống.
- Unit Test tạo ra hàng rào an toàn cho các khối mã, bất kỳ thay đổi nào thì bạn cũng có thể tác động được đến hàng rào này rồi thông báo những nguy hiểm tiềm tàng có thể xảy ra.
Nên định nghĩa về Unit như thế nào?
Thường thì, một Unit trong quá trình phát triển phần mềm là một thành phần nhỏ nhất có thể kiểm tra được, bao gồm các yếu tố như thủ tục, lớp, các hàm, hoặc phương thức. Điều quan trọng là Unit thường được thiết kế có kích thước nhỏ và chức năng đơn giản để dễ dàng tổ chức, ghi nhận, kiểm tra và phân tích kết quả kiểm thử.
Với việc chọn những Unit có kích thước nhỏ, quá trình kiểm thử trở nên thuận lợi hơn, vì chúng ta không phải đối mặt với sự phức tạp lớn khi thực hiện các hoạt động kiểm thử. Ngoài ra, với các Unit có chức năng hoạt động đơn giản, việc xác định nguyên nhân của lỗi cũng như việc khắc phục trở nên dễ dàng hơn.
Đặc biệt, ưu điểm lớn của việc sử dụng Unit Test là khả năng xác định nguyên nhân lỗi và cách khắc phục một cách linh hoạt. Bạn có thể dễ dàng xác định vị trí cụ thể trong một Unit đang được kiểm thử để tìm ra lý do của lỗi. Các Unit Test cũng chủ động gửi các thông điệp và kiểm tra kết quả, giúp đảm bảo tính đúng đắn của hệ thống phần mềm.
Tóm lại, việc sử dụng các Unit có kích thước nhỏ và chức năng đơn giản trong quá trình phát triển phần mềm mang lại nhiều lợi ích, từ dễ dàng quản lý đến khả năng xác định và khắc phục lỗi một cách hiệu quả.
Khi đó, các đoạn mã UT sẽ hoạt động liên tục hoặc hoạt động theo định kỳ để có thể thăm dò cũng như phát hiện ra những lỗi kỹ thuật trong suốt quá trình phát triển. Vậy nên, Unit Test được xem là kỹ thuật kiểm nghiệm hoàn toàn tự động, và chúng sẽ có những đặc điểm như:
- Đóng vai trò làm người sử dụng đầu tiên của hệ thống.
- Nắm rõ các giá trị khi chúng có thể phát hiện được những vấn đề tiềm ẩn hoặc có lỗi kỹ thuật.
Vòng đời của Unit Test là gì?
Thông thường, Unit Test thường sẽ có 3 trạng thái cơ bản như sau:
- Trạng thái lỗi: Fail
- Trạng thái tạm dừng thực hiện: Ignore
- Trạng thái làm việc: Pass
Unit Test được sử dụng rất rộng rãi
Tất cả các bài kiểm thử đơn vị sẽ chạy trong một hệ thống được phân tách hoàn toàn và sẽ được hỗ trợ bởi nhiều quản lý dự án để thực hiện các bài kiểm thử đơn vị với các giao diện trực quan. Thông thường, trạng thái của các bài kiểm thử đơn vị sẽ được biểu hiện thông qua các màu sắc khác nhau, bao gồm xanh, vàng và đỏ.
Các Unit Test chỉ có thể hoạt động và mang lại hiệu quả khi:
- ‘Unit Test được vận hành lặp lại nhiều lần.
- Unit Test hoạt động tự động hoàn toàn
- Unit Test hoạt động độc lập với những Unit Test khác.
Thiết kế Unit Test như thế nào?
Các Unit Test sẽ được thiết kế dựa theo trình tự lần lượt như sau:
- Thực hiện thiết lập mọi điều kiện cần thiết để: khởi tạo cho các đối tượng, xây dựng được dữ liệu giả, xác định được tài nguyên thực sự cần thiết,…
- Triệu gọi những phương thức cần thực hiện kiểm tra.
- Bạn phải kiểm tra rằng sự hoạt động hoàn toàn đúng đắn của mọi phương thức.
- Hãy biết cách dọn dẹp tài nguyên ngay sau khi quá trình kiểm tra kết thúc nhé.
Ứng dụng của Unit Test là gì?
Unit Test được ứng dụng phổ biến trong những công việc như:
- Thực hiện kiểm tra cho mọi đơn vị nhỏ nhất và chúng chính là các thuộc tính, thủ tục, hàm và sự kiện.
- Thực hiện kiểm tra mọi trạng thái cũng như ràng buộc đối tượng nằm trong mức sâu xa hơn. Khi đó, thường thì chúng ta sẽ không thể truy cập được vào chúng.
- Bạn cần kiểm tra cho các quy trình cũng như mở rộng hơn là thực hiện các khung làm việc (như tập hợp nhiều quy trình hơn).
Cách code hiệu quả Unit Test là gì?
Để thực hiện Unit Test một cách hiệu quả nhất, cần xem xét mọi khả năng xảy ra đối với mã nguồn. Việc không bỏ qua các tình huống tồi tệ là quan trọng, ví dụ như khi dữ liệu nhập làm đến kết nối cơ sở dữ liệu bị thất bại, ứng dụng có thể treo vì một phép toán chia cho không, hay thậm chí các thủ tục có thể gây ra lỗi ngoại lệ mà không được xử lý chính xác, dẫn đến hỏng hoặc hoạt động kỳ lạ của ứng dụng.
Tất cả các Unit Test đều nên bắt đầu ở trạng thái fail, chỉ chuyển sang trạng thái pass khi các thay đổi đã được thực hiện và mã nguồn hoạt động đúng như mong đợi. Quy trình này giúp đảm bảo rằng mọi lỗi và vấn đề đã được xử lý trước khi triển khai mã nguồn.
Khi viết mã quan trọng, nên tạo các Unit Test liên quan để đảm bảo tính đầy đủ của kiểm thử. Điều này đồng nghĩa với việc mỗi tình huống có thể xảy ra đều được kiểm thử và không để sót một trường hợp nào. Mục tiêu là viết Unit Test cho mã nguồn đến mức không thể thêm thử nghiệm nào khác nữa. Điều này giúp đảm bảo tính ổn định và đáng tin cậy của mã nguồn trong mọi tình huống.
Viết Unit Test với ngôn ngữ Java
Khi đó, bạn đã nhập đủ số lượng cũng như các giá trị đầu vào để có thể phát hiện được điểm yếu của các mã dựa theo nguyên tắc sau:
- Nếu như nhập giá trị đầu vào được xem là hợp lệ thì các kết quả trả về buộc phải hợp lệ.
- Nếu như bạn nhập giá trị đầu vào không hợp lệ thì các kết quả được trả về sẽ không hợp lệ.
- Nếu sớm nhận biết được các đoạn mã không có tính ổn định, có tính gây lỗi cao thì phải viết Unit Test tương ứng mới có thể khống chế.
Tương ứng với mỗi một đối tượng nghiệp vụ hoặc đối tượng truy cập dữ liệu thì sẽ được tạo ra một lớp kiểm tra riêng biệt. Khi đó, các lỗi này thật sự nghiêm trọng và nó có thể phát sinh từ chính những đối tượng này. Để chặn lỗi, cần thực thi tự động cho tất cả Unit Test ngay mỗi khi có sự thay đổi nghiêm trọng và bạn cần làm việc này mỗi ngày. Các Unit Test có lỗi sẽ cho chúng ta biết được thay đổi nào đã gây ra lỗi như trên.
Tổng kết
Viết các bài kiểm thử đơn vị thường đòi hỏi sự chăm chỉ tương tự như việc lập trình một chương trình. Điều quan trọng là thực hành liên tục. Đừng quên rằng việc thực hiện Unit Test chỉ mang lại lợi ích khi bạn có khả năng đặt vấn đề về chất lượng phần mềm lên hàng đầu, nhằm đảm bảo rằng công việc sẽ được hoàn thành đúng thời hạn. Hy vọng rằng, sau khi hiểu rõ những kiến thức trên, bạn sẽ nắm bắt được ý nghĩa của Unit Test.
Chúc bạn đạt được thành công nhanh chóng khi sử dụng nền tảng kiểm thử đơn vị này.
