Ngôn ngữ lập trình TypeScript là gì?
Khi nói về ngôn ngữ lập trình TypeScript, ta cần bắt đầu bằng việc hiểu về ngôn ngữ JavaScript. Ban đầu, JavaScript được giới thiệu như một ngôn ngữ dành cho phía khách hàng, được sử dụng chủ yếu trong các ứng dụng web để tương tác với người dùng. Sự phát triển của Node.js đã đưa JavaScript từ vai trò chỉ là ngôn ngữ phía khách hàng sang một công nghệ mới nổi trong lĩnh vực máy chủ.
Tuy nhiên, điều đáng chú ý là khi mã nguồn JavaScript phát triển, nó thường trở nên phức tạp và khó duy trì. Sự lộn xộn trong mã nguồn có thể gây khó khăn cho việc bảo trì và tái sử dụng mã. Để giải quyết những thách thức này, TypeScript đã xuất hiện như một sự mở rộng của JavaScript, mang đến cho lập trình viên khả năng sử dụng kiểu dữ liệu tĩnh và các tính năng của ngôn ngữ lập trình hướng đối tượng.
Tích hợp TypeScript vào quy trình phát triển không chỉ giúp kiểm soát lỗi trong quá trình viết mã mà còn tăng cường tính rõ ràng và dễ đọc của mã nguồn. Nhờ có TypeScript, người lập trình có thể tận dụng các lợi ích của ngôn ngữ tĩnh hơn mà vẫn giữ được sự linh hoạt của JavaScript. Điều này đã làm cho TypeScript trở thành một lựa chọn phổ biến trong cộng đồng phát triển phần mềm hiện đại.
TypeScript là gì?
Ngoài ra, việc không nắm bắt các tính năng của Định hướng đối tượng, kiểm tra kiểu mạnh và kiểm tra lỗi thời gian biên dịch sẽ ngăn JavaScript thành công ở cấp doanh nghiệp như một công nghệ phía máy chủ chính thức. TypeScript đã được phát triển để thu hẹp khoảng cách này.
TypeScript là JavaScript để phát triển ở quy mô ứng dụng. TypeScript là một ngôn ngữ tĩnh được biên dịch mạnh, hướng đối tượng được thiết kế bởi Anders Hejlsberg (nhà thiết kế của C++) tại Microsoft. TypeScript vừa là ngôn ngữ vừa là một bộ dụng cụ. TypeScript cũng là một siêu ký tự gõ của TypeScript được biên dịch thành JavaScript. Nói cách khác, TypeScript là JavaScript cộng với một số tính năng bổ sung.
Các tính năng của TypeScript:
TypeScript là một biến thể của JavaScript: TypeScript bắt đầu với cú pháp của JavaScript và kết thúc với nó. Bạn có thể hiểu TypeScript như một “phần mở rộng” của JavaScript, vì tất cả các chương trình TypeScript đều có thể được xây dựng thông qua cú pháp cơ bản của JavaScript. Điều này đồng nghĩa với việc kiến thức vững về JavaScript là cần thiết để làm việc hiệu quả với TypeScript. Mọi mã TypeScript, khi biên dịch, sẽ chuyển đổi thành mã JavaScript tương đương để thực thi.
TypeScript tương thích với các thư viện JavaScript khác: Bản biên dịch của TypeScript có thể tích hợp mọi mã JavaScript, mở ra khả năng sử dụng từ bất kỳ nguồn nào. Mã JavaScript, dù được tạo ra bằng TypeScript hay không, vẫn có thể sử dụng được với tất cả các khung công việc, công cụ và thư viện JavaScript đã tồn tại.
JavaScript là TypeScript và ngược lại: Điều này có nghĩa là mọi tệp tin .js hợp lệ đều có thể trở thành một tệp .ts chỉ bằng cách đổi tên, và sau đó có thể được biên dịch bình thường bằng TypeScript. TypeScript không chỉ là một ngôn ngữ mới mẻ mà còn là một sự mở rộng linh hoạt của JavaScript.
TypreScript linh hoạt trên mọi nền tảng: TypeScript có khả năng di động trên các trình duyệt, thiết bị và hệ điều hành khác nhau. Khả năng chạy trên mọi môi trường mà JavaScript có thể hoạt động làm cho TypeScript trở nên linh hoạt. Ngược lại với một số ngôn ngữ khác, TypeScript không đòi hỏi một máy ảo hoặc môi trường thực thi cụ thể để chạy, điều này giúp nó trở nên tiện lợi và dễ sử dụng hơn.
So sánh giữa TypeScript và ECMAScript:
Đặc tả ECMAScript là một đặc tả được chuẩn hoá của ngôn ngữ Script. Phiên bản tiêu chuẩn bản 6 có tên mã là ‘’Harmony’’. TypeScript được căn chỉnh với đặc tả ECMAScript.
TypeScript áp dụng các tính năng ngôn ngữ cơ bản của nó từ đặc tả ECMAScript 5, tức là đặc tả chính thức cho JavaScript. Các tính năng ngôn ngữ TypeScript như Modul và định hướng dựa trên lớp phù hợp với đặc tả ECMAScript 6. Ngoài ra, TypeScript cũng bao gồm các tính năng chung chung và chú thích loại mà không phải là một phần của đặc tả ECMAScript 6.
Ưu điểm của ngôn ngữ lập trình TypeScript
Mã dễ hiểu
Ưu điểm của ngôn ngữ lập trình TypeScript
Thông thường khi bạn làm việc trên một đoạn mã, ví dụ như để hiểu đầy đủ về mã chức năng, bạn phải nắm bắt:
- Những lý lẽ nào nó chấp nhận?
- Giá trị nhận lại là gì?
- Nó đòi hỏi dữ liệu bên ngoài như thế nào?
- Nó làm gì với các đối số và dữ liệu ngoài này để tạo ra giá trị trả về?
Trong các ngôn ngữ gõ động thì rất khó để trả lời 3 câu hỏi đầu tiên. Nếu một hàm nhận được đối số bài viết, chính xác nó là gì? Nó có phải là một đối tượng với một số thuộc tính bài viết? Những thuộc tính chính xác là gì? Bài viết là .title hay article.name? Article.title tồn tại không?
Còn trong các ngôn ngữ được nhập tĩnh như TypeScript, bạn nhận được câu trả lời cho tất cả các câu hỏi trên ngay lập tức từ IDE và trình biên dịch của bạn. Bạn không cần phải xem qua toàn bộ cơ sở mã, làm phiền các đồng nghiệp của bạn hoặc có nguy cơ gặp lỗi trong quá trình sản xuất.
Dễ dàng và nhanh thực hiện hơn
Khi bạn phải tạo một tính năng mới hoặc một thành phần mới, quy trình làm việc của bạn sẽ thực hiện theo quy trình này:
- Khởi động lại hàm thành phần, tạo các đối số hàm tạo của nó, viết mã còn lại.
- Nếu nó yêu cầu bất kỳ dữ liệu bên ngoài hoặc tinh vi nào như người dùng hoặc bài viết thì hãy đoán xem nó sẽ như thế nào, giữ nó trong bộ nhớ riêng của bạn và sử dụng nó trong mã.
- Đặt thành phần vào ứng dụng của bạn và chuyển đạo cụ vào nó.
- Kiểm tra nó bằng tay hoặc với các bài kiểm tra đơn vị để đảm bảo rằng nó nhận được các đạo cụ cần có và hoạt động.
- Nếu có gì không đúng hãy quay lại mã của bạn và thử tìm hiểu xem điều gì đã sai, sửa và quay lại kiểm tra.
TypeScript giúp lập trình viên dễ đọc hơn và ít bị lỗi hơn.
Trong TypeScript, nó cũng tương tự nhưng dễ dàng và nhanh chóng hơn do có:
- Nếu nó yêu cầu bất kỳ dữ liệu bên ngoài hoặc ngoại vi, hay tra cứu giao diện và sử dụng một phần hoặc tất cả.
- Đặt thành phần vào ứng dụng của bạn và chuyển đạo cụ.
- Nếu bạn khớp chính xác giữa các typedefs giữa người gọi và callee, mọi thứ sẽ hoàn hảo. Điều duy nhất bạn phải kiểm tra bây giờ là logic kinh doanh thực tế của bạn.
Do đó, bất cứ khi nào bạn viết mã bằng TypeScript thì nó sẽ giúp bạn dễ đọc hơn và ít bị lỗi hơn.
Dễ dàng tái cấu trúc
Khi bạn đang thực hiện việc lập trình, thường xuyên có nhiều thứ bạn muốn chỉnh sửa trong mã nguồn. Tuy nhiên, việc này có thể gặp khó khăn khi nó liên quan đến nhiều tập tin và bạn cảm thấy ngần ngại vì sự thay đổi có thể tác động đến toàn bộ hệ thống. Tuy nhiên, nếu bạn sử dụng TypeScript, mọi thay đổi chỉ cần một cú nhấp chuột thông qua tính năng Rename Symbol trong môi trường phát triển tích hợp của bạn.
Trong các ngôn ngữ lập trình động, việc tái cấu trúc nhiều tệp cùng một lúc thường được thực hiện thông qua quy trình “Search & Replace” với sử dụng biểu thức chính quy (RegExp). Tuy nhiên, trong TypeScript, quy trình “Search & Replace” không còn là bước cần thiết. Thay vào đó, các lệnh như “Find All Occurrences” và “Rename Symbol” trong môi trường phát triển sẽ giúp bạn xem xét tất cả các xuất hiện của một chức năng, lớp, hoặc thuộc tính cụ thể của đối tượng trong ứng dụng.
Khi bạn muốn cải thiện cấu trúc lập trình của mình bằng cách đổi tên thành phần, thay đổi đối tượng người dùng, hoặc loại bỏ các thuộc tính không còn sử dụng mà không gặp rủi ro làm hỏng mọi thứ, TypeScript sẽ là người bạn đồng hành lý tưởng. TypeScript có khả năng tìm kiếm và thay đổi tất cả các địa điểm sử dụng một biểu thức đã được cấu trúc lại, đồng thời thông báo về lỗi biên dịch nếu có bất kỳ không phù hợp kiểu nào sau khi thực hiện cấu trúc lại.
Ít lỗi
TypeScript giúp việc viết mã hợp lệ trở nên dễ dàng hơn rất nhiều. Nó sẽ giúp bạn tiết kiệm khoảng 50% thời gian để sửa lỗi chỉ bằng cách báo lỗi ngay lập tức khi bạn đánh máy, sử dụng một giá trị có thể là null hoặc chuyển đối tượng vào một nơi mà nó phải là một mảng thay thế. TypeScript được biên dịch thì sẽ là khá chắc chắn nó vẫn sẽ hoạt động
Thử nghiệm boilerplate ít hơn
Khi bạn chắc chắn các biến của mình được truyền chính xác vào tất cả các vị trí nhất định, bạn không cần phải kiểm tra tất cả các biến đó nữa. Thay vì vì viết bài kiểm tra đơn vị hay tích hợp đơn giản, bạn có thể tập trung hơn vào kiểm tra logic nghiệp vụ của ứng dụng. Thử nghiệm ít hơn có nghĩa là thời gian ngắn hơn để phát triển các tính năng mới và một cơ sở mã nhỏ hơn. Vì vậy mà ít phức tạp hơn, ít lỗi hơn và dễ bảo trì hơn.
Dễ hợp nhất mã
Khi một mã mới được ban hành, giới thiệu, bạn sẽ thấy mã mới có vẻ tốt, các bài kiểm tra đơn vị, mọi thứ đều màu xanh – không có lỗi. Bạn có chắc chắn nó sẽ hoạt động tốt trong một thời điểm khác? Điều gì xảy ra nếu không có bài kiểm tra đơn vị thích hợp?
TypeScript dễ hợp nhất mã
Nếu bạn sử dụng TypeScript trong chuỗi công cụ của mình, nó sẽ cung cấp cho bạn một kiểm tra bảo đảm khác: kiểm tra biên dịch typedes. Kiểm tra biên dịch Typedef sẽ chắc chắn cho bạn rằng mã mới của bạn có thể hoạt động tốt. TypeScript cải thiện tốc độ giúp bạn xem xét và hợp nhất quá trinh giới thiệu của bạn, chiếm được lòng tin của các nhà phát triển khác.
Giúp nhà phát triển có quy trình làm việc chính xác
Bạn cần nghĩ về các loại dữ liệu bạn sẽ nhận được sau đó là loại dữ liệu bạn muốn tạo khi viết mã bằng các ngôn ngữ nhập tĩnh, hay quy trình mã hoá chính xác. Ví dụ như để bạn phát triển một thuật toán thì bạn cần có những lý thuyết về nó rồi mới thực hành hay như bạn thực hiện TDD thì bạn cần phải nghĩ ra cách mã của bạn sẽ hoạt động trong thực thế.
Dữ liệu nào sẽ được nhận và dữ liệu nào sẽ tạo ra, viết nó dưới dạng thử nghiệm, sau đó triển khai mã thực tế. Thì điều đó cũng áp dụng cho TypeScript. TypeScript khuyến khích bạn suy nghĩ về giao diện mã trước khi triển khai nội bộ.
Nhược điểm của TypeScript là gì?
Bên cạnh những mặt tích cực thì TypeScript cũng có những mặt hạn chế:
TypeScript có nhược điểm gì không?
Yêu cầu biên dịch
TypeScript có thể gây khó khăn khi cần biên dịch trước các tệp .ts trước khi chạy chúng trên Node.js. Tuy nhiên, điều này có thể được quản lý thông qua cấu hình xây dựng và phát triển, mặc dù không tạo ra chi phí đáng kể cho ứng dụng Node.js của bạn.
Ở môi trường Frontend, lập trình viên thường biên dịch JS và đối mặt với nhiều yêu cầu như hỗ trợ trình duyệt cũ, tính năng ES7, hay sử dụng CSS-in-JS. TypeScript có thể chuyển đổi như Babel và tuân thủ cú pháp của JS (bao gồm ES7 và JSX). Đưa TypeScript vào dự án Frontend thì hầu như không tạo ra chi phí đáng kể trong quá trình thiết lập bản dựng.
Khó khăn trong thiết lập
Ví dụ là: Sự khác biệt giữa ứng dụng Next.js và ứng dụng Next.js trong TypeScript là gì? Trong trường hợp thứ hai, bạn cần làm cho máy chủ Node.js, webpack và trình chạy thử nghiệm jest của bạn hoạt động với TypeScript. Ngoài ra, bất cứ khi nào bạn thêm một số thư viện như React, Redux, Styled-Components, bạn cũng cần thêm typedefs như npm i @ type / styled-thành phần (trừ khi lib có tệp TS typedefs kèm theo).
Kết luận
Trên đây là một số thông tin về TypeScript và xem xét liệu chúng ta có nên chuyển sang TypeScript ngay lập tức không. Tuy nhiên, quyết định này không nên được đưa ra một cách vội vã, vì nó có thể liên quan đến nhiều vấn đề phức tạp. Tùy thuộc vào ngữ cảnh và yêu cầu cụ thể của dự án, quyết định này cần được xem xét cẩn thận.
Nếu bạn đang phát triển một ứng dụng front-end mới và có kế hoạch duy trì nó trong thời gian dài, việc sử dụng TypeScript có thể là một sự lựa chọn đáng cân nhắc. TypeScript mang lại nhiều lợi ích mạnh mẽ cho dự án của bạn. Việc này không chỉ giúp tăng cường tính rõ ràng và dễ bảo trì của mã nguồn mà còn mang lại nhiều tính năng kiểm soát và độ chắc chắn hơn trong quá trình phát triển.
Do đó, trước khi quyết định chuyển đổi sang TypeScript, hãy xác định rõ mục tiêu và yêu cầu của dự án của bạn. Nếu bạn cần sự ổn định và kiểm soát cao, TypeScript có thể là một công cụ hữu ích để đảm bảo chất lượng và hiệu suất của mã nguồn trong quá trình phát triển và duy trì ứng dụng của mình.
