Khi bắt đầu học lập trình và dấn thân vào thế giới rộng lớn của nghệ thuật này, có thể bạn sẽ cảm thấy bị “choáng ngợp” trước đám đông ngôn ngữ lập trình đa dạng. Tuy nhiên, giữa những thách thức đó, một nền tảng cơ bản quan trọng mà bạn cần nắm vững chính là Source Code. Điều này đặt ra câu hỏi: Source Code là gì và bạn đã nắm được những thông tin cơ bản nào về nó? Dưới đây, blog sẽ chia sẻ các kiến thức tổng quan về Source Code mà bạn có thể tham khảo.
Source Code là gì?
Source Code là tập hợp các câu lệnh và hướng dẫn được viết bằng ngôn ngữ lập trình, tạo ra một chương trình hoặc ứng dụng. Nó là phiên bản “nguyên bản” của một chương trình, trước khi được biên dịch hoặc thông dịch thành mã máy để máy tính hiểu được.
Khi lập trình viên sử dụng ngôn ngữ lập trình để viết nên các câu lệnh, con người có thể đọc và hiểu được các mã nguồn. Những câu lệnh được viết lên và lưu lại trong một tệp nào đó như notepad chẳng hạn, sẽ được gọi là tệp có chứa mã nguồn.
Các lập trình viên có thể dùng phần mềm gõ văn bản, một môi trường phát triển tíc hợp IDE (Integrated Development Environment); hoặc bộ công cụ chuyên cho code hay có thể là một bộ phát triển phần mềm SDK để phát triển mã nguồn.
Thành Phần Cơ Bản của Source Code:
- Biến và Kiểu Dữ Liệu: Là những đối tượng chứa thông tin và xác định cách thông tin đó được lưu trữ.
- Câu Lệnh Điều Khiển: Quyết định luồng thực thi của chương trình bằng cách kiểm soát việc thực hiện các khối mã trong điều kiện cụ thể.
- Hàm và Phương Thức: Đoạn mã có thể được tái sử dụng bằng cách đặt trong các hàm hoặc phương thức.
Tại Sao Nắm Vững Source Code Quan Trọng?
- Hiểu Rõ Chương Trình: Nắm vững Source Code giúp bạn hiểu rõ cách chương trình hoạt động và tương tác với dữ liệu.
- Sửa Lỗi và Phát Triển: Khi gặp lỗi hoặc cần phát triển thêm tính năng, bạn có thể chỉnh sửa Source Code một cách hiệu quả.
- Học Ngôn Ngữ Mới: Source Code là cách tốt nhất để học ngôn ngữ lập trình mới.
Dù mới bắt đầu, nhưng việc hiểu rõ Source Code là bước quan trọng để trở thành một lập trình viên thành thạo.
Source Code có những loại nào? So sánh
Có 2 loại Source Code mà bạn cần biết đó là: Mã nguồn mở (Open Source) và mã nguồn đóng (mã nguồn riêng/mã nguồn thương mại). Bản chất 2 loại mã nguồn này là khác nhau, hãy so sánh tìm hiểu sự khác nhau đó qua những phương diện dưới đây:
Khái niệm
- Mã nguồn mở: là loại mã nguồn mà các tổ chức phần mềm công khai chia sẻ trên mạng, không cần mất phí mà có thể tải xuống dễ dàng. Sau khi tải mã nguồn này về, người dùng có thể chỉnh sửa để phù hợp với mục đích và nhu cầu sử dụng của mình.
- Mã nguồn đóng (hay còn gọi là mã nguồn bản quyền): Mã nguồn này được tạo nên bởi các lập trình viên với các chức năng trên website đã được tích hợp sẵn. Mỗi một đơn vị sẽ sở hữu một bộ mã nguồn khác nhau dành riêng cho quá trình thiết kế. Những mã nguồn này cần phải có tài khoản mới có thể truy cập và sử dụng được.
Tính bảo mật
- Mã nguồn mở: Do một cộng đồng lớn phát triển nên, các coder hay developer và có hàng ngàn người sử dụng chúng. Dù đã có sự kiểm duyệt từ chính đơn vị phát hành nhằm đảm bảo tính bảo mật nhưng mã nguồn này lại khó bảo mật tuyệt đối. Các hacker vẫn có thể đánh cắp thông tin bởi chúng có thể nhìn thấy mã nguồn đó.
- Mã nguồn đóng: Do được thiết kế theo nhu cầu và mục đích sử dụng cụ thể, không dư thừa tính năng nên sẽ có cơ chế bảo mật riêng. Mã nguồn này sẽ được chuyên viên lập trình nắm giữ, vì vậy hạn chế được sự tấn công của các hacker.
Chi phí
- Phần nền tảng mã nguồn mở mang đến những tính năng cơ bản mà hoàn toàn miễn phí. Tuy nhiên, để có một giao diện dễ sử dụng và thân thiện, bạn có thể cần phải trả phí cho việc tùy chỉnh. Mỗi tính năng bổ sung đều đi kèm với một chi phí khác nhau. Cần lưu ý rằng, việc sử dụng mã nguồn miễn phí cũng đi kèm với một mức độ rủi ro về bảo mật, có nguy cơ mất thông tin cá nhân của người dùng.
- Ngược lại, mã nguồn đóng thường đòi hỏi chi phí cao hơn so với mã nguồn mở, đặc biệt là ở mức chi phí ban đầu. Tuy nhiên, một lợi ích của việc này là trong quá trình sử dụng, nếu bạn muốn điều chỉnh hoặc thêm các tính năng mới, chi phí phụ phí có thể thấp hơn. Điều này là do nhóm phát triển đã có hiểu biết sâu rộng về mã nguồn, giúp việc điều chỉnh trở nên thuận lợi và ít gặp khó khăn.
Nâng cấp
- Mã nguồn mở: Nếu đã mất phí để nâng cấp trang web của mình, bạn sẽ được nâng cấp và điều chỉnh theo đúng như yêu cầu trong khoảng thời gian sớm nhất mà không mất nhiều thời gian.
- Mã nguồn đóng: Bạn có thể chủ động trong việc nâng cấp cũng như chỉnh sửa theo ý của mình nhưng vẫn phải tuân thủ theo đúng các nguyên tắc của nhà phát triển.
Hỗ trợ
- Mã nguồn mở: Do mã nguồn mở là bản miễn phí nên các vấn đề về hỗ trợ sẽ gặp nhiều khó khăn. Vì vậy, người dùng thường phải tìm mọi cách để giải quyết, cũng có trường hợp phải thuê đơn vi khác hỗ trợ.
- Mã nguồn đóng: Dùng mã nguồn này, các nhà phát triển sẽ có trách nhiệm hỗ trợ bạn bất cứ lúc nào.
Source Code Website là gì?
Source Code Website được hiểu là hệ thống gồm một hoặc nhiều tập tin được viết bằng ngôn ngữ lập trình của Website. Chức năng của chúng là kết nối các thành phần giao diện người dùng của website với cơ sở dữ liệu. Và mục tiêu cuối cùng là tạo nên một trang web hoàn chỉnh từ những đoạn code.
Source Code có vai trò gì trong lập trình Website?
Được ví như một bộ mặt của công ty, tổ chức trên hệ thống mạng internet Website ra đời nhằm tiếp cận và tăng tương tác đối với khách hàng mà công ty muốn hướng đến. Để phục vụ nhu cầu xem tin tức, đọc profile công ty,… khách hàng có thể truy cập vào Website và họ cần phải thực hiện nhiều thao tác, tương ứng với các câu lệnh khác nhau.
Mã nguồn chính là khung xương của toàn bộ những thao tác trên. Source Code gồm những hành động đơn giản như: rê chuột, kéo chuột, nhấp đúp cho đến phức tạp như: cho nhiều hàng vào giỏ, download ebook, điền thông tin vào form, tìm kiếm tài liệu….
Tìm hiểu kiến thức nền Source Code
Khi phát triển một dự án phần mềm, bạn cần phải có kiến thức nền và nắm vững về nó. Cùng với đó, bạn cũng cần tìm hiểu về framework và các thư viện dự án đã được sử dụng trước đó. Bạn cần tập trung vào bước chuẩn bị đầu tiên này, bởi nó sẽ giúp công sức đọc hiểu code của bạn đỡ vất vả hơn rất nhiều lần.
Source Code trung tâm là gì? Vì sao cần đọc chúng?
Trong trung tâm của nguồn mã nguồn, chúng ta có thể khám phá những khía cạnh đa dạng, đôi khi chỉ là một hệ thống nhỏ bên trong tổng thể nguồn mã nguồn. Các yếu tố như module, các lớp, các hành động, cấu trúc dữ liệu, đều được coi là trung tâm của dự án. Việc liệt kê và đọc những đoạn mã nguồn tại trung tâm này giúp ta hiểu rõ hơn về hệ thống con, giống như một phần nhỏ của toàn bộ dự án.
Mô hình tương tác của các đoạn Source Code
Sau khi xác định được các đoạn mã nguồn trung tâm, bước tiếp theo là hiểu rõ về các mô hình tương tác giữa chúng. Các loại tương tác này có thể được thực hiện thông qua các cơ chế như sự kiện (raise event), gọi API, hoặc sử dụng tin nhắn.
Để có cái nhìn toàn diện về cách các đoạn mã nguồn trung tâm phụ thuộc lẫn nhau, chúng ta có thể sử dụng hình ảnh hóa để mô tả mối quan hệ phụ thuộc và các tương tác giữa chúng.
Một số công cụ tạo ra Source Code khi thiết kế web
WordPress
Ưu điểm:
- Cài đặt dễ dàng, dễ sử dụng, đặc biệt là sử dụng Managed WordPress Hosting (MWP).
- Có plugin và kho giao diện miễn phí làm cho WordPress linh động hơn bất kỳ mã nguồn mở với CMS nào khác.
- Nền tảng này hỗ trợ đắc lực cho SEO.
Nhược điểm:
Khi trang web phát triển mạnh, lập trình viên cần sở hữu kiến thức chuyên sâu cũng như kỹ năng chắc chắn để đáp ứng đúng với sự phát triển nhanh chóng đó, đặc biệt trên nền tảng WordPress. Điều này đặt ra yêu cầu cao về việc hợp tác với đơn vị tối ưu WordPress uy tín để đảm bảo rằng trang web của bạn luôn hoạt động ổn định và hiệu quả nhất.
Joomla
Ưu điểm:
- Phù hợp với tất cả các đối tượng lập trình với giao diện đơn giản dành cho cả quản trị website và cả lập trình viên.
- Thư viện ứng dụng lớn và hầu hết là miễn phí, người dùng có thêm nhiều sự tham khảo và lựa chọn để mở rộng các tính năng web.
Nhược điểm:
- Không có lợi cho SEO bởi mã nguồn này làm chó SEO trở nên kém nhất trong 3 loại CMS (WordPress, Drupal và Joomla).
- Do Joomla có nhiều ứng dụng miễn phí nên có thể bạn sẽ đắn đo rất nhiều khi xem xét và lựa chọn mức độ phù hợp với web của mình.
- Mã nguồn của Joomla tương đối lớn nên thường sẽ tiêu tốn rất nhiều tài nguyên của hệ thống.
- Do không có tính năng Multiple Site nên Joomla điều khiển và quản lý Website khá khó khăn do không có tính năng Multiple Site.
Drupal
Ưu điểm
- Đây là mã nguồn tối ưu giúp tiết kiệm được nguồn tài nguyên của hệ thống và nâng cao được hiệu suất hoạt động.
- Các lập trình viên có thể phát huy tối đa kỹ năng, mở rộng chức năng của
- Dù chưa bằng WordPress nhưng giao diện của Drupal rất thân thiện với SEO.
- Có thể điều khiển và quản lý nhiều Website dễ dàng cùng lúc.
- Drupal hoạt động tốt trên server Linux và Windows.
Nhược điểm:
- Đối với những lập trình viên mới vào nghề, kinh nghiệm còn non trẻ thì không thích hợp với phần mềm này.
- Drupal có ít phần mềm mở rộng hơn so với Thường sẽ rất bất tiện mỗi khi có phiên bản mới, cần phải chờ nhà cung cấp nâng cấp thành phần mở rộng mới tương thích được.
- Những người mới sử dụng cảm thấy rắc rối khi phán đoán hoặc tìm kiếm nên dùng thành phần mở rộng nào.
OpenCart, WooCommerce
Có rất nhiều sự lựa chọn mã nguồn mở như đã chia sẻ trên. Việc làm quan trọng là bạn cần xem xét những ưu, nhược điểm của nó để giúp bạn có được giải pháp tối ưu cho hoạt động kinh doanh của mình.
Ưu điểm
- Khả năng điều khiển và quản trị: nhằm giúp cho các nhà quản lý có thể kiểm soát được nhiều hơn. Họ có thể quyết định phần nào không hoạt động, phần nào hoạt động.
- Tăng tính sáng tạo: Do được thiết kế mở nên nhiều người có thể nghiên cứu tạo nên các phần mềm tốt hơn. Có thể dễ dàng tùy chỉnh Website của mình để tạo nên tính năng và giao diện mới mẻ.
- Ổn định: Người sử dụng đánh giá cao mã nguồn mở bởi nó có thể hỗ trợ nhiều công ty, doanh nghiệp trong các dự án dài hạn.
- Dễ dàng cài đặt: Trong vài thao tác đơn giản là bạn có thể đưa website thương mại của mình đi vào hoạt động. Đặc biệt, nếu website của bạn lỗi thì sẽ có hàng triệu người luôn sẵn sàng giúp đỡ bạn.
Nhược điểm
- Phiên bản cập nhật: Để kịp theo tốc độ phát triển của thị trường thì website của bạn bắt buộc phải có những thay đổi, đặc biệt là vấn đề bảo mật. Nếu không tìm hiểu rõ các tính năng mới cùng những thay đổi trong mã nguồn thì vấn đề nâng cấp sẽ mất nhiều thời gian và công sức.
- Tùy biến: Website mã nguồn mở được thiết kế nhằm mục đích phục vụ cho nhu cầu của cả cộng đồng. Vì vậy, việc tùy biến hay chỉnh sửa thường gặp nhiều khó khăn. Vì vậy, cần phải lựa chọn mã nguồn phù hợp với mục đích thiết kế website của bạn.
Thông qua những giải thích ở trên, bạn hi vọng đã tích luỹ được những hiểu biết tổng quan về Source code là gì. Những kiến thức này sẽ là nguồn hỗ trợ quan trọng cho quá trình đưa ra các quyết định phù hợp với trang web kinh doanh của bạn. Hy vọng rằng thông tin cung cấp sẽ mang lại giá trị và hữu ích, đặc biệt là đối với những người mới tiếp xúc với lĩnh vực website.
